Een dagboek zou alle andere boeken overbodig moeten maken, alle genres in zich verenigen. 'Mon coeur mis a nu.' Daardoor kan de lectuur van dagboeken zo'n genot zijn, men ontmoet er de mensen in zoals ze zijn, in hun kleinheden, hun twijfels. Hun zielsgebreken zijn er niet bemanteld door het rijke gewaad van de grote kunst. Je bent in direct contact. Het komt het dichtst bij een persoonlijke ontmoeting.
- 16 september 1955
Het geheim dagboek van Hans Warren is een begrip in de Nederlandse literatuur en misschien wel het meest indringende egodocument ooit gepubliceerd in Europa. In 2001, het sterfjaar van Warren, waren er reeds vijftien delen verschenen. In dat jaar verscheen ook deze bloemlezing uit de eerste veertig jaar geheim dagboek. Al geniet het de voorkeur de dagboeken integraal te lezen, toch is zo'n bundeling met de mooiste aantekeningen handig om alsnog in te haken, ook omdat alle vorige delen niet meer in de reguliere boekhandel te koop zijn.
Warrens indringende en gedetailleerde observaties in prachtig dichterlijk proza blijven een lust om te lezen. Zijn levensjaren worden gevuld met het Zeeuwse natuurschoon, vurig opgebloeide maar soms net zo snel verzuurde liefdesrelaties in de Parijse jaren, het vogelrijk (ik ken weinig schrijvers die zo vol verrukking over vogels hebben geschreven), de literaire wereld, en in latere jaren het verzamelen van objets d'arts. Zijn huwelijk met Mabel, en tientallen jaren echtgenoot- en huisvader-zijn tegen wil en dank, blijft mij toch verbazen, want Warren had toch op vroege leeftijd door dat hij de herenliefde was toegedaan. Hij spaart zichzelf echter niet en schrijft ook dat hij Mabel en de kinderen niet waard is. De worsteling met zichzelf en het eeuwige getwijfel aan de zin van zijn bestaan legt niet alleen zijn eigen menselijkheid bloot, maar het vormt ook een spiegel voor eenieder die zijn dagboeken leest. Al levert de nietsontziende openhartigheid soms passages op die zo intiem zijn dat je het met enige gêne leest. Zoals expliciet beschreven seksuele escapades met jongens in de Pigalle, de rosse buurt van Parijs.
Hilarisch is de ontboezeming over Warrens bezoekje met de stomdronken Bert Bakker aan het bordeel in Goes. Dat ik als Zeeuw weet waar het zich allemaal afspeelt draagt natuurlijk bij aan het leesplezier, maar Geheim dagboek van Hans Warren is ook voor niet-Zeeuwen een uniek document van een leven en een magnum opus van de Nederlandse literatuur.
Warrens indringende en gedetailleerde observaties in prachtig dichterlijk proza blijven een lust om te lezen. Zijn levensjaren worden gevuld met het Zeeuwse natuurschoon, vurig opgebloeide maar soms net zo snel verzuurde liefdesrelaties in de Parijse jaren, het vogelrijk (ik ken weinig schrijvers die zo vol verrukking over vogels hebben geschreven), de literaire wereld, en in latere jaren het verzamelen van objets d'arts. Zijn huwelijk met Mabel, en tientallen jaren echtgenoot- en huisvader-zijn tegen wil en dank, blijft mij toch verbazen, want Warren had toch op vroege leeftijd door dat hij de herenliefde was toegedaan. Hij spaart zichzelf echter niet en schrijft ook dat hij Mabel en de kinderen niet waard is. De worsteling met zichzelf en het eeuwige getwijfel aan de zin van zijn bestaan legt niet alleen zijn eigen menselijkheid bloot, maar het vormt ook een spiegel voor eenieder die zijn dagboeken leest. Al levert de nietsontziende openhartigheid soms passages op die zo intiem zijn dat je het met enige gêne leest. Zoals expliciet beschreven seksuele escapades met jongens in de Pigalle, de rosse buurt van Parijs.
Hilarisch is de ontboezeming over Warrens bezoekje met de stomdronken Bert Bakker aan het bordeel in Goes. Dat ik als Zeeuw weet waar het zich allemaal afspeelt draagt natuurlijk bij aan het leesplezier, maar Geheim dagboek van Hans Warren is ook voor niet-Zeeuwen een uniek document van een leven en een magnum opus van de Nederlandse literatuur.
Meer Hans Warren
Geen opmerkingen:
Een reactie posten