04 december 2007

Duivelse nonnen

Mother Joan of the Angels (Matka Joanna od Aniolow; Polen, 1961)
Regie: Jerzy Kawalerowicz
Acteurs: Lucyna Winnicka (Mother Joan), Mieczyslaw Vojt (Father Jozef Suryn)

Dvd-labels als Second Run en Eureka! brengen de mooiste, half vergeten films uit op het zilveren schijfje. In dit geval een sublieme filmbewerking van de historisch gedocumenteerde 'bezetenheid' van een nonnenklooster in Loudon, Frankrijk in 1634.
Regisseur Jerzy Kawalerowicz heeft dit onderwerp meteen op indringende cinematografische wijze gebruikt om vraagtekens te zetten bij de dogmatische opvattingen van de kerk. "Het is een liefdesverhaal over een man en een vrouw die kerkgewaden dragen, en wier religie hen niet toestaat elkaar lief te hebben. De duivels waardoor deze personages worden bezeten zijn de uiterlijke manifestaties van hun onderdrukte liefde," aldus de regisseur.
Zo bezien is dit niet alleen een griezelig geloofwaardig en wonderschoon in beeld gebracht relaas over moeder overste Joanna en haar zusters die worden bezocht door Satan, en later priester Jozef die de duiveluitdrijving moet uitvoeren, maar ook een tragische liefdesgeschiedenis, waarbij de priester zich opoffert door Satan (met het eerste begin van een kus) in zichzelf te laten komen om zijn geliefde haar zielenrust te schenken.
Het bijzonder fraaie camerawerk van Jerzego Wojcika maakt optimaal gebruik van de zwart-wit composities, en het blijft een mooie omdraaiing van klassieke beeldverwachtingen dat juist de "demonische" nonnen in spierwitte habijten rondlopen (en zo indrukwekkend uit de donkere kloostergangen komen glijden), terwijl de mannelijke duiveluitdrijvers allemaal in het gitzwart gekleed zijn.
Na The Exorcist (1973) is dit ongetwijfeld de beste film over bezetenheid die ik heb gezien. En als cinematografisch meesterwerk dat prachtig speelt met licht en duister zoals dat nooit in een kleurenfilm zou kunnen, wint Mother Joan het van de latere filmklassieker.
Het is interessant om te zien dat de "spider walk", die in de 2000-versie van The Exorcist werd toegevoegd, hier ook voorkomt... zij het veel geloofwaardiger als moeder overste haar rug kromt in het midden van de kerk en op handen en voeten demonisch blijft grinniken. In MJ neemt de priester tevens de bezetenheid op zich om zich daarna buiten zinnen van een trap af te storten. Die scène besloot The Exorcist maar is hier opnieuw geloofwaardiger omdat er geen SFX aan te pas komen.
Erwtensoep en rare gromstemmen hoef je dus niet te verwachten in dit meesterwerk, dat het beslist verdient om uit de vergetelheid te raken. Een must-see voor liefhebbers van de betere horrorfilm.

Mother Joan (Second Run DVD)

Geen opmerkingen: