17 november 2006

Crimson Gold (2003)

De filmposter doet een misdaadthriller vermoeden, en hoewel deze film van de Iraanse regisseur Jafar Panahi begint en eindigt met dezelfde overval op een juwelierszaak vormen die scènes niet meer dan de omslag voor het uitzichtloze bestaan van pizzakoerier Hussein (Hossain Emadeddin) in Teheran. Als veteraan van de Iraaks-Iraanse oorlog, die in Iran werden verguisd en vergeten, poogt Hussein nog iets van een tweede leven op te bouwen. Hij wil huwen met de zus van vriend Ali (Kamyar Sheisi) maar bij het uitzoeken van verlovingssieraden ziet de juwelier hem eerst niet staan en legt daarna fijntjes uit dat hij maar beter naar de bazaar kan gaan. Overal waar Hussein op zijn pizzaronde komt, wordt hij geconfronteerd met de kloof tussen zijn armoede en de rijkdom van anderen. Tot het moment waarop hij terugslaat...
Crimson Gold is de Iraanse Taxi Driver genoemd, zij het op een pizzabrommer. Niet zozeer een verhalende film, meer een neo-realistische observatie waarbij Hussein de in stilte wanhopende onderklasse in Teheran vertegenwoordigt. De tegenstelling tussen arm en rijk wordt schrijnend duidelijk als we aan het eind van de film van Husseins krotappartementje terechtkomen in een opulent penthouse uitkijkend over de stad. Soms doet de film aan als roadmovie in het grauwe stadslandschap van Teheran, soms is het een minimalistisch gedraaid pamflet tegen de Iraanse autoriteiten die individuele vrijheden beperken (zoals de dertig minuten durende scène waarin we met Hussein moeten wachten tot de politie een aantal fuifende jongeren een voor een heeft opgepakt). Maar de verlorenheid van mensen als Hussein wordt in Crimson Gold vooral in de details uitgespeeld, zoals het schurende geluid van Husseins jas zodra hij van de pizzabrommer stapt en zich als individu in de samenleving moet bewegen, of de paar losse flodders van bankbiljetten die een oude legerkameraad hem toestopt om van hem af te zijn. Zo groeit de film bijna ongemerkt uit van een boeiend inkijkje in het Teheraanse leven tot een krachtig beeld van de keerzijde van de Iraanse staatsmedaille.
Op de dvd van Total Film staat een interview met regisseur Panahi dat een welkome aanvulling vormt bij de film en waarin hij iets meer ingaat op de Iraanse censuur. Panahi heeft zich echter weinig hoeven aantrekken van die censuur, want het stond eigenlijk al van te voren vast dat Crimson Gold in Iran niet vertoond zou mogen worden. Buiten Iran werd de film veelvuldig bekroond op filmfestivals, zoals in 2003 met de juryprijs Un Certain Regard in Cannes.

Geen opmerkingen: